Mnogo nas raduje što je serija članaka o blaženopočivšoj mati Fevroniji, igumaniji Pećke patrijaršije, i njenoj sestri Julijani, koje smo sredinom godine objavili na našem portalu, podstaknula mještane mjesne zajednice Gredice I, u kojoj se nalazi zemljište koje su one ostavile u nasljedstvo Pećkoj patrijaršiji, da se obrate predstavnicima crkve, od naše opštine do patrijaršije, kao i predstavnicima vlasti i srpskim skupštinskim strankama u Brčkom, sa željom da se na pećaršiji izgradi duhovo i kulturno stecište srpskog naroda u Brčkom i Posavini.
Pismo, koje je upućeno na nekoliko adresa, stiglo je i do naše redakcije i prenosimo ga u cjelosti:
Njegovoj Svetosti arhiepiskopu pećkom, mitropolitu beogradsko karlovačkom i patrijarhu srpskom gospodinu Porfiriju,
Protojereju stavroforu Miodragu Tošiću, uz molbu da pismo proslijedi episkopu zvorničko – tuzlanskom gospodinu Fotiju,
Predsjedniku Skupštine Brčko distrikta BiH Siniši Miliću,
Glavnom koordinatoru Vlade Brčko distrikta BiH Željku Antiću,
Svim srpskim skupštinskim političkim strankama.
Poštovana gospodo,
u ime novouspostavljenog praznika srpskog naroda širom zemaljske kugle – Dana srpskog jedinstva, obraćamo Vam se ovim otvorenim pismom i apelom, ispred stanovnika mjesne zajednice Gredice I, podstaknuti serijom tekstova koji su objavljeni na lokalnom portalu Brčko Danas (www.brckodanas.com) tokom maja i juna 2023. godine.
Želimo da vjerujemo da ste kroz tekstove naše sugrađanke Jelene Lugonja upoznati i pozitivno iznenađeni saznanjem da se na teritroiji Brčkog, tačnije na područje našeg naselja u Gredicama I, nalazi nekih 10 – 11 duluma zemljišta, koje bi ukoliko se sudski postupak uspješno okonča, moglo da postane vlasništvo Pećke patrijaršije, što bi zapravo značilo da je to zemljište pod upravom Njegove Svetosti Arhiepiskopa pećkog, mitropolita beogradsko karlovačkog i patrijarha srpskog gospodina Porfirija, ali što je posebno važno naglasiti, istovremeno i pod upravom svakog narednog patrijarha srpskog. O značaju te činjenice za opstanak srpskog naroda na ovim prostorima, mislimo da na Vas, koji ste pozvaniji od svih nas da to spoznate, ne moramo puno trošiti riječi.
Stanovnici naše mjesne zajednice, iskreno se nadaju da i svi Vi dijelite sa nama radost, što je srpski narod u Brčkom u mogućnosti da na svojoj teritoriji, u neposrednoj blizini obilaznice, ali i u blizini centra grada, ima parče zemlje koje je u vlasništvu Pećke patrijaršije. Sigurno ste upoznati i da je to zasluga počivših monahinja Pećke patrijaršije, nadaleko čuvene majke Fevronije Božić i njene sestre Julijane Božić, koje su rodom iz Sandića kraj Brčkog. Da podsjetimo, one su svu svoju nepokretnu imovinu na teritoriji Brčkog, koju su dobile u nasljedstvo, za svog života testamentom ostavile manastiru Pećka patrijaršija. Ovaj njihov svevremenski čin, možda će podstaći i ostale pripadnike našeg naroda (pogotovo one imućnije), da se u samom narodu ponovo odomaći i postane sveprisutno – zadužbinarstvo, koje je kroz vijekove krasilo mnoga velika imena našeg naroda. Nema potrebe da Vas podsjećamo na mnoga imanja, posjede, zgrade i ostalo, koje su još od doba Nemanjića, vladari zavještavali crkvama i manastirima, a tu su praksu kasnije nastavili i bogati srpski trgovci. Takve primjere imamo i među srpskim trgovcima u Brčkom, što je takođe nešto što vam mora biti poznato. Na žalost, to dobročinstvo i zadužbinarstvo se izgubilo potpuno u XX vijeku, a nije prisutno ni u ovom našem XXI vijeku.
Razlog zbog koga se Vama obraćamo sa ovim pismom je naše nastojanje da ne dozvolite da to ostane samo zemljište u vlasništvu Pećke patrijaršije, koje će zarasti i biti odlagalište smeća. Bili bismo srećni, kada bi se svi zajedno potrudili da tu bude jedan centar zdravog duhovnog okupljanja srpskog naroda u Brčkom, sa nekim vidom kulturnog sadržaja, možda neka vrsta parka, koji bi nosio ime monahinje Fevronije i Julijane, možda neka vrsta male crkvene ekonomije, neki otvoreni amfiteatar gdje bi se recitovale pjesme, izvodile predstave, slušali guslarski nastupi, gledala umjetnička društva ili bilo kakav drugi sadržaj, a koji bi doprinio duhovnom i kulturnom uzdizanju srpskog naroda u Brčkom. Na žalost, mnogi od nas nisu nu znali za imena Fevronije i Julijane, a kamoli da smo znali njihova djela i značaj na Kosmetu. Upravo zato bi jedan takav sadržaj, bio koristan za vaspitanje nove generacije, koja bi bila u mogućnosti da uči o onom dijelu istorije našeg naroda, o kome se ne uči u školama. U svakom slučjau, smatramo korisnim da se na tom mjestu uspostavi neki životno korisni sadržaj, gdje će se srpska omladina i narod, okupljati, družiti, upoznavati i iznova vraćati.
Mi smo kao stanovnici mjesne zajednice, spremni da svojim radom i angažovanjem, učinimo sve što budemo u mogućnosti, sa ciljem da na zemljištu Pećke patrijaršije u Brčkom, udarimo jedan svojevrstan pečat velikim djelima majke Fevronije i Julijane. Međutim, znate da mi bez Vas ne možemo skoro ništa učiniti, jer kako kaže Njegoš – malo ruka, malena i snaga! U međusobnim razgovorima, došli smo do raznih ideja, čak i do obećanja nekih stručnih ljudi, mladih arhitekata da će nam svojim besplatnim radom pomoći u našim namjerama. Ali opet, bez Vas, tj. bez jedinstva crkvene i narodne vlasti u stremljenju ka navedenom cilju, od svega će ostati samo jedna velika priča, koja je mogla da bude jedno veliko djelo. Pokažimo svi zajedno da Dan srpskog jedinstva nije uspostvljen kao još jedan praznik koji se koristi za dnevno političke svrhe i prosto polaganje vjenaca na spomenike, nego kao praznik koji nas sve obavezuje da zajedno činimo i tvorimo djela na opštu korist našeg naroda.
U nadi da ćete svi pozitivno reagovati na ovo naše pismo, srdačno Vas pozdravljamo i čestitamo današnji praznik.
Predsjednik mjesne zajednice Gredice I
*
Na ovaj način, priča polako počinje da dobija epilog, a o svim pomacima, informisaćemo vas i dalje.
Ukoliko niste bili u prilici da ranije pročitate gorepomenute priče, možete ih pronaći na ovim linkovima:
Mati Fevronija Pećka iz Sandića – „Vi idite ja neću“
Mati Fevronija – stub izvornog hrišćanstva
Pećka Patrijaršija – kamen temeljac srpske istorije
Igumanija Fevronija – od Kosovskog zavjeta do pećaršije u Brčkom
Bonus članak:
Mihailo, iguman manastira Sv. Arhangeli – nemamo crkvu, ali imamo svetinju
