Prema podacima Federalnog hidrometeorološkog zavoda Sarajevo, danas (petak 21. jul) u Bosni će u prijepodnevnim časovima biti djelimično vedro, dok se u drugom dijelu dana očekuju pljuskovi praćeni grmljavinom. U Hercegovini pretežno sunčano vrijeme. Vjetar slab do umjerene jačine, većinom jugozapadnog smjera. U sjevernim područjima Bosne vjetar sjeveroistočnog smjera. Jutarnja temperatura vazduha između 14 i 18, na jugu zemlje od 21 do 24, a najviša dnevna temperatura između 29 i 34, na jugu zemlje od 34 do 38 stepeni celzijusa.
Za subotu prognoziraju nestabilno vrijeme sa pljuskovima i grmljavinom širom zemlje. Bez padavina na jugu. Vjetar u Bosni slab sjevernog i sjeverozapadnog smjera. U Hercegovini umjereno jako jugo. Jutarnja temperatura između 14 i 18, na jugu zemlje od 20 do 24, a najviša dnevna temperatura vazduha uglavnom između 26 i 30, na jugu zemlje od 32 do 35 stepeni.
U nedjelju u Bosni više oblačnosti prije podne, dok će u Hercegovini biti pretežno sunčano vrijeme. Vjetar slab, većinom jugozapadnog smjera. Jutarnja temperatura vazduga između 14 i 17, na jugu zemlje do 23, a najviša dnevna temperatura između 28 i 32, na jugu zemlje do 35 stepeni.
Danas moguće novo olujno nevrijeme
Danas iza 16:00 časova na području Bosne očekuju se lokalni pljuskovi, grmljavinsko nevrijeme i pojačan vjetar, a moguća je i pojava grada. Narandžasto upozorenje izdato je za Zapadnu, Sjevernu, Centralnu i Istočnu Bosnu, za vremenski interval od danas 21. jula od 16:00 časova, pa sve do sutra do ponoći. Iz FHMZ ističu da uz jače pljuskove, lokalno može pasti od 15 do 35 litara po metru kvadratnom. Uz grmljavinu, očekuje se i vjetar brzine između 45 i 65 km/h.
Stanovništvo se upozorava na oprez ukoliko se u toku nevremena nađe napolju, posebno od krhotina koje može da nosi vjetar. Takođe, ovakvo nevrijeme ponovo može izazvati prekide u snabdijevanju električnom energijom.
Kako se ponašati u slučaju oluje?
Poučeni dešavanjima od srijede uveče, kada je naš grad i ovo područje zahvatila superćelijska oluja, a u cilju bezbjednosti, sprečavanja povreda ili materijalne štete, prenosimo savjete građanima MUP-a Srbije, koji su primjenjivi na sva područja zahvaćena olujnim nevremenom.
Građanima se savjetuje da obezbjede sve objekte koji bi mogli da budu ugroženi jakim vjetrom ili obilnom kišom. Ne samo kuće, nego i pomoćne objekte, plovila, vozila i druge objekte. Na poslovnim i stambenim objektima dobro zatvoriti prozore i vrata, ne samo vanjska, nego i unutrašnja vrata, ukoliko dođe do nevremena. Skreću pažnju i da se izbjegava kontakt sa kuhinjskim i kupatilskim slavinama, radijatorima i drugim metalnim predmetima, s obzirom na njihovu provodljivost struje.
U slučaju oluje, važno je skloniti se od visokih struktura, uzimajući u obzir da je bezbjedno odstojanje od strukture jednako njenoj visini. Visoke konstrukcije, visoko drveće, ograde, telefonske kablove i električne vodove, takođe bi trebalo izbjegavati.
Ukoliko želite da znate koliko je oluja udaljena od vas, to možete izračunati tako što ćete obratiti pažnju na to koliko sekundi prođe između sjevanja munje i zvuka groma. Taj broj podijelite sa tri, a rezultat je broj kilometara udaljenosti oluje od vas.
Ukoliko vas nevrijeme zatekne na otvorenom, preporučuje se pronalaženje zaklona u zgradi ili automobilu. Ako to nije izvodljivo, sjedite na zemlju. Nikako nemojte da stojite, jer ste na taj način izloženiji opasnosti udara munje. Ukoliko se nalazite u grupi, preporučuje se održavanje razdaljine od pet metara između osoba. Ako se nalazite u prirodi, izbjegavajte granicu između polja i šume. Ukoliko nema mjesta za sklonište, najbolje je zaštitu potražiti u šumi ispod niskog drveća.
S obzirom na specifičnosti oluje, potrebno je izbjegavati otvorena polja, vrhove brda i planina, obale, jarkove i druge vlažne površine. Da bi se smanjio rizik od povreda, iz MUP-a savjetuju da ne držite kišobran ili druge metalne predmete u rukama, kao i da izbjegavate blizinu metalnih objekata, bicikala ili opreme za kampovanje. Nemojte da paničite, nego budite ozbiljni, pažljivi i koncentrisani ukoliko se zateknete u olujnim situacijama, da biste sačuvali svoju i bezbjednost ljudi oko sebe, materijalnih dobara i uopšte spriječili neprijatnosti bilo koje vrste. Pravilno postupanje u ovakvim situacijama je ključno za spas života i imovine.
Šta su superćelijske oluje?
Meteorolog portala weather.com Nik Viltgen pojasnio je da superćelijsku grmljavinsku oluju karakterišu postojane i snažne rotirajuće uzlazne struje.
“Ove oluje nastaju u nestabilnoj vazdušnoj masi, a nužan uslov za njihov nastanak je pomjeranje vjetra po visini. Obično pri tlu duvaju južni ili jugoistočni vjetrovi, a u višim slojevima zapadni ili jugozapadni. Ovakva kombinacija vjetrova po slojevima izaziva horizontalno rotirajuće kretanje vazduha u donjim slojevima troposfere. Isto to brzo uzdižuće kretanje vazduha, koje pravi oluju, horizontalnu rotaciju vazduha pretvara u vertikalnu, a ta rotacija je često spektakularno vidljiva u strukturi ovog zastrašujućeg oblaka“, kaže Viltgen.
Struktura superćelijske oluje omogućava da kiša ili grad padaju prilično daleko od izvora toplog i nestabilnog vazduha, koji hrani čitav ovaj sistem.
„Te oluje se ne guše u svom vlastitom hladnom vazduhu, već u nekim slučajevima mogu da se gotovo netaknute održavaju satima, prekrivajući desetine, nekada i stotine kilometara površine ispod sebe. Superćelijske oluje često uzrokuju velika zrna grada, snažan vjetar i tornada“, zaključuje ovaj meteorolog, a što smo i sami doživjeli i vidjeli u srijedu uveče.
Negativan uticaj olujnog vremena na zdravlje
Očekivali smo da kiša, osvježenje i rashlađenje donesu popravak raspoloženja, kvalitetniji san i predah organizmu nakon nekoliko dana visoke temperature. Međutim, nakon oluje većina je osjetila glavobolju, vrtoglavicu, zujanje u ušima, loš san i neraspoloženje. Ljekari objašnjavaju da na zdravlje ljudi utiču svi klimatski faktori – temperatura, sunčeva svjetlost, vazdušni pritisak, padavine, oluje, grmljavina, vjetar, a posebno kada dolazi do brze promjene vremenskih uslova i naglog pada temperature.
Superćelijska oluja koja nas je zadesila donijela je snažna elektromagnetna pražnjenja, te uticala na hormonski disbalans, posebno kod starijih osoba, djece i meteoropata. Povećalo se lučenje hormona stresa, usljed straha, a smanjilo lučenje endorfina, hormona sreće, koji smanjuje prag bola, pa su se kod svih, koji imaju hronične bolove, oni pojačali. Smanjenjem atmosferskog pritiska, naše tijelo, koje se procentualno najviše sastoji od vode, pokušava da izbaci višak vode iz organizma usljed pritiska, što takođe uzrokuje bol, posebno na ožiljcima i starim povredama čije je tkivo izgubilo elastičnost i ne može da se širi. Zato kažemo da nas stare, iako zarasle, povrede bole na promjenu vremena. Problem stvara i velika vlaga u vazduhu, koja organizmu otežava održavanje temperature tijela od 36 stepeni, te pokušaji hlađenja tijela širenjem krvnih sudova dovode do pada krvnog pritiska, glavobolje, vrtoglavice, a može doći i do kolapsa organizma. Zato, pijte najmanje dva litra vode dnevno, izbjegavajte masnu i tešku ishranu, lagano se oblačite, izbjegavajte kafu i druge diuretske napitke, te budite umjereni sa fizičkim naporom.